Τα EMIGRAPHS (=Aποδημιογραφές) είναι μία σειρά ποιημάτων με κεντρικό τους θέμα την αποδημία. Χωρίζονται σε δύο ενότητες, το Decolorization (=Aποχρωματισμός), που αναφέρεται στην αποικιοκρατία και την σκλαβιά των μαύρων της Αφρικής, και τα Arktexts (=Τα κείμενα της κιβωτού), που αναφέρονται στη σύγχρονη αποδημία των Κινέζων. Στον «Αποχρωματισμό» περιγράφεται η διαδικασία μεταλλαγής του χρώματος του ανθρωπίνου δέρματος από μαύρο σε λευκό και πάλι σε μαύρο, μία μεταλλαγή δέρματος και οντότητας σαν αυτή που περιγράφουν οι Deleuze-Guattari στο έργο τους «Aντι-Οιδίπους». Σκοπός του ποιητή είναι να περιγράψει την διαδικασία της αποαποικιοποίησης των μαύρων της Αφρικής και της νέας γκετοποίησής τους στις νέες αποικίες της επανααποικιοποίησης.
Ο «Αποχρωματισμός» αρχίζει με τα Darktexts που είναι κολάζ από την «Καρδία του Σκότους» του Τζόζεφ Κόνραντ συμπληρωμένο με αυτοβιογραφικά στοιχεία της αποδημίας του ποιητή. Στη συνέχεια χρησιμοποιούνται τεχνικές που σχετίζονται με τις ίδιες εμπειρίες φόνου και εκπολιτισμού των αφρικανών ιθαγενών. Ιδιαίτερα στο ποίημα «Σκοτωμός» όπου περιγράφονται σκηνές μαζικών φόνων των μαύρων. Ακόμη χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές γραφών των λευκών ναυαγών που έστελναν εσώκλειστα σε μπουκάλια σημειώματα με την ελπίδα να φτάσουν στα χέρια κάποιου άλλου λευκού για να τα μεταφέρει στις οικογένειές τους. Περιγράφεται όλο το σκηνικό της φρίκης και της τρέλλας των συνεπειών της αποικιοκρατίας.
Η ποίηση του Παναγιώτη Μποσνάκη από τα «Ελληνικά» του ποιήματα όπως το REDO A και τα ΛΟΓΙΩΝΥΜΑ, ή ακόμη και από ποιήματά του όπως ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ και την ONO M I N A T E, μέχρι και τα «Αγγλικά» του ποιήματα όπως το MY JOURNEY και τα EMIGRAPHS δημιουργούν ένα ιδιότυπο γλωσσικό σύμπαν ενός κοσμοπολιτικού συγκριτισμού. Τόσο τα Ελληνικά όσο και τα Αγγλικά είναι δύο αυτοκρατορικές γλώσσες που έχουν υποστεί διαδοχικές παραφθορές και επιμειξίες. Ο ίδιος στο δοκίμιό του «Η πρωτοπορία ως Ακρόπολη» σημειώνει:
«Κι αυτό επειδή τα Ελληνικά για 15 χρόνια και πλέον υπάρχουν όλο και περισσότερο μέσα μου ως μνήμη και εικόνα, ως απομονωμένες όμορφες λέξεις και σήματα, παρά ως μία αυταρχική επιβολή της καθημερινότητας πάνω στη γλώσσα, και συνεπώς, ως μία ολοκληρωτική επιβολή της καθομιλουμένης νέας γλώσσας πάνω σε οποιαδήποτε φιλολογική και αρχαία γλώσσα. Επίσης, πολύ συχνά, και μέσω άλλων γλωσσών, κυρίως της Αγγλικής και της Λατινικής, στιγμιαία η σκέψη συσχετίζει λέξεις, ήχους, λεκτικές ρίζες και άλλα ετυμολογικά παρόμοια που επιτείνουν αυτή την υβριδιακή εγγενή πολυγλωσσία. Ετσι τα «Ελληνικά», τα όποια «Ελληνικά» που γράφω, γίνονται κυρίως μία εξωτική και κοσμοπολιτική γλώσσα με εύθραυστα και υπερβατά όρια, με υψηλό βαθμό προσδεκτικότητας και συνδυαστικότητας σε αντίθεση με τα Αγγλικά που μάς περιορίζουν με την γραμματική και λεκτική τους αναγνωρισμένη εντοπιότητα. Ετσι η «Αγγλική» μου εκφράζει πάλι εθνικά σύνορα και κανόνες, ενώ εγώ προτιμώ να γράφω σε μία διάλεκτο που παραμένει «ανοιχτή» σε κάθε προσδοκία και έκπληξη».
Η γλώσσα είναι ένα συνεχές πεδίο τεχνασμάτων και ανατροπών. Παραδείγματος χάριν, στο REDO A για να αποκτήσει η γλώσσα κινητικότητα, να γίνει δηλαδή ποίηση δραστική, ποίηση ενεργούμενη γράφει «λεύ.σον» και εννοεί «λεύ.ησσον» , δηλ. οχι απλώς «δες» αλλά «δές ως εκεί που φτάνει το μάτι σου»…από μία απόσταση ολοένα φθίνουσα «ήσσον λεύσον». Ετσι η λέξη αποκτά ξαφνικά δύναμη και κίνηση. Στα EMIGRAPHS μπορεί να λέει scotους το οποίο συμπυκνώνει τους συμφυρμούς scotοs (που είναι μετάφραση του ελληνικού σκότους), ταυτόχρονα ηχητικά να ανακαλεί το κότο, δηλ. τον αρχαίο θρήνο, και την πληγή, τον στόνο, την στεναχώρια, αλλά επίσης και αν αφήσουμε την λέξη να ξεδιπλωθεί γίνεται scotomos, όπως και το ούς που ανακαλεί το σκοτάδι των ματιών και των ώτων κατα την στιγμή του θανάτου που μάς οδηγεί στο scotus. Επίσης στην λέξη-στίχο fleeceseslifelessessoftengoatsins συμπυκνώνει τη νεκρή ζωή των ζώων και συνεκδοχικά και των πτωμάτων των ιθαγενών παίζοντας πολλές φορές με την αναφορά στο δέρμα (ειρωνική αναφορά στους μαύρους) και με το στοίβαγμα των πτωμάτων όπως στοιβάζονται και οι λέξεις.
Στο REDO A γράφει:
worte σεμι
σπερμ. ορμ.
ερμητικά
Για ν’ αποδώσει τα ξέψυχα κουφάρια των νεκρών, τα λόγια που δεν τέλειωσαν…ή, πάλι, γράφει:
δ ι α π ε ρ α σ τ ι κ ά αλλ’ ο.λήγω
κάνοντας συμφυρμούς και ανατροπές, πάλι ο θάνατος περνά από τόσο κοντά…
all’ aparir del sol διασκορπισμός
Με την ανατολή του ήλιου το σκόρπισμα, η διασπορά, ο θάνατος.
Ξαναγυρίζοντας στα EMIGRAPHS, το ποίημα “Deinsular” παρουσιάζει φθόγγους, ήχους, γλωσσικά ριζώματα, που απόμειναν σαν ίχνη-πατήματα πάνω στα οποία καλούμαστε να πορευτούμε, ό,τι απόμεινε από το μεγάλο Σκοτωμό:
exst ant
de ant
ex ant
Ίχνη πάνω στη σκοτεινή αφρικανική ήπειρο:
delanguage
exlanguage
δηλαδή, από τη γλώσσα, το καταγωγικό ίχνος της γλώσσας αλλά και exlanguage που σημαίνει αποδομείστε τη γλώσσα, -de, -ex, και οι δύο προθεματικές προθέσεις συνδηλώνουν τόσο την προέλευση, την πορεία και την καταγωγή όσο και την αποδόμηση και την ανατροπή.
Στο ποίημα «Redotexts I» τα ίχνη επανέρχονται είτε ως ειρωνικοί δείκτες της ιστορίας και της γεωγραφίας
Σέλας
Selas
Selavyi
Είτε ως δακτυλικά αποτυπώματα των γραφών
inks blacks
indoor
Ακολουθούμενα από τα δακτυλικά αποτυπώματα του ποιητή, που ταυτόχρονα δηλώνει και την ίδια την προσωπική σχέση του ποιητή με την ιδιότυπη γλώσσα του REDO A.
Tο ίδιο και στο επόμενο ποίημα «Redotexts ΙI» στην Ιλιάδα που ταξειδεύει. Πρόκειται για το κείμενο, τον μύθο της Ιλιάδας, που ταξειδεύει μαζί με τους ναυτικούς
Ilias
Alias
Silos
dis(closure)
dis(coloration)
Τα ναυτικά έγγραφα και ο αποχρωματισμός, για να καταλήξουμε τελικά στα P A P E R S, τα χειρόγραφα, που είναι δέλτοι προϊστορικών γραφών ριγμένοι που βρίσκονται μετά τον Σκοτωμό. Στο καταληκτικό ποίημα του «Αποχρωματισμού» το ΗΕ/ΑRTS η γραφή σχίζεται στα δύο. Από τη μία οι δρόμοι της συντροφικότητας και από την άλλη οι δρόμοι της αποξένωσης. Ο ποιητής θυμάται όλη την ερωτική του εμπειρία μέσα από αποδημίες, αποξενώσεις, όνειρα και συμπυκνωμένες εικόνες για να καταλήξει στον γρίφο «semeli» που μπορεί να είναι το όνομα της αγαπημένης (Σεμέλη), ή να είναι «εσύ μέλι», ή αναγραμματισμός του «μίλησε», ή «λύσε με» ή η ερωτική παράκληση από το λίσσομαι της Σαπφούς. Μετά τον αποχωρισμό το ΗΕΑRTS γίνεται HE/ARTS, δηλ. αυτός γράφει.
Στα ARKTEXTS (=τα κείμενα της Κιβωτού), που είναι η Κινεζική ενότητα ποιημάτων, το τοπίο δεν είναι σκοτεινό, αλλά κυριαρχεί ο ήλιος και η ξηρασία. Το πρώτο ποίημα «The God’s Earth» είναι μία ανάπτυξη κολάζ από το μυθιστόρημα της Περλ Μπάκ THE GOOD EARTH. Είναι αποκαλυπτικό της ισχυρής σχέσης των Κινέζων με την επιβίωση. No land - no end (χωρίς γή - χωρίς τέλος), δηλ. κανένα τέρμα, κανένα τέλος, ανακύκληση όλων των ιστορικών εποχών με το ίδιο δέσιμο της μοίρας για επιβίωση. Εδώ ανακαλείται ο John Cage με την συνεχή σχέση που είχε με την Κίνα. Η παρουσία του Cage φαίνεται καλύτερα στο επόμενο ποίημα «Un China Men» που θα χρησίμευε και ως λιμπρέττο για την μουσική του. Η πρόθεση un δείχνει την εξουδετέρωση, την εκμηδένιση, τον ξερριζωμό μέσω του πλήθους. Ο καθένας μπορεί να είναι ένας Ming Kινέζος μέσα στην αποδημία στη Δύση, un china ming, άνθρωποι χωρίς Κίνα και όνομα.
Στο επόμενο ποίημα «S/UN» o τίτλος αποτελεί έμβλημα του ηλίου, που συμβολίζει την Κίνα, της Κινεζικής Chinatown με τα συχνά καταστήματα με την ομώνυμη ονομασία και του ΟΗΕ (United Nations, UN). To ποίημα συμπαραθέτει Αγγλικά με Κινεζικά ως εάν επρόκειτο για επιγραφές ή αφίσες που επικαλούνται ένα καλύτερο αύριο. Σκοπός του ποιήματος είναι να καταδειχτεί η Chinatown και η διασπορά των Κινέζων.
To ίδιο και στο επόμενο ποιήμα με τον τίτλο LO η τροφή συνδέεται άμεσα με το αίσθημα της ελευθερίας. Είναι απαισιόδοξη η κατάληξη του ποιήματος αλλά γίνεται ακόμη περισσότερο αινιγματική από το τελευταίο ποίημα (αφιέρωση;) in C με την οποία κλείνουν τα EMIGRAPHS. Τί σημαίνει in C; in C(age)? δηλ. Είμαστε όλοι αιχμαλωτισμένοι (caged) στη μουσική του Cage; άλλωστε ανακαλεί και το ομώνυμο έργο του Cage. Στον Conrad; Στην Κίνα του Πάουντ, in Cathay; in Cecilia, το ερωτικό πρόσωπο του ποιητή στο REDO A; μπορεί να σημαίνει ακόμη in cosmos, in chaos, in cathodοs, ή να είναι δηλωτικό του φεγγαριού. Το C παραμένει μυστήριο, άλλωστε στην μυστική γλώσσα του ποιητή το Α δηλώνει την αρχή, την δημιουργία, την καταγωγή, την τέχνη και την ευτυχία και είναι το αρσενικό, το Β δηλώνει το συμπλήρωμα και το θηλυκό, ενώ το C φαίνεται να δηλώνει το μυστήριο, την διάσταση του αιθέριου κόσμου.
Η ποιητική απαγγελία συνοδεύεται απο κολάζ φωνών που διαβάζουν τα ποιήματα ντυμένες με ήχους από την καρδιά του σκότους, τη μεγάλη αφρικανική σκοτεινή ενδοχώρα. Οι λευκοί αναγνώστες, με πυξίδα τα ποιήματα και τους ήχους, περιπλανιούνται στην ενδοχώρα του σκοτεινού κήτους προσπαθώντας να καταννοήσουν, έστω και στο ελάχιστο δυνατό, την μεγάλη αφρικανική περιπέτεια, που είναι και το μεγαλύτερο έγκλημα όλων των εποχών. Στην περιπλάνηση αυτή μάς διασώζει μόνο το Βιβλίο των Βιβλίων, το ιερό κείμενο όλων των εποχών, η Αγία Γραφή, που πέφτει μπροστά στα μάτια μας μετά τον Μεγάλο Σκοτωμό με το ποίημα Deinsular (=η αποπεριφέρεια) που είναι η παραφθορά της Αγγλικής γλώσσας από τις αποικίες, ό,τι διασώζεται από τη Βίβλο, για να μας οδηγήσει τελικά στην Κιβωτό που είναι η Κιβωτός της νέας αποδημίας των σημερινών Κινέζων εμιγκρέ. Τα Arktexts διαβάζονται από αφηγητή, ενώ στο βάθος ακούμε πάντα Κινέζους εμιγκρέ να μιλούν ξένες γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ρωσσικά, Βραζιλιάνικα, Ισπανικά, Ελληνικά) με Κινέζικη προφορά. Ετσι διαπλέκονται οι διάφορες Κινεζικές προφορές από Λος Αντζελες, Λονδίνο, Παρίσι, Βερολίνο, Μόσχα, Ρίο Ιανέιρο, Βενεζουέλα, Αθήνα. Επίσης, ακούγονται τυχαίοι αποσπασματικοί θόρυβοι και μουσικές, που ανακαλούν την Κινεζική αγορά. Αναγνωρίσιμος θόρυβος ο Κουρέας της Σεβίλλης του Ροσίνι, ο οποίος και δείχνει συμβολικά το διαχρονικό και γεωγραφικό ταξίδι της όπερας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου